Jedną z wielu dolegliwości, na którą coraz częściej chorują zarówno dorośli i małe dzieci, jest uczulenie na składniki pokarmowe, których nie widać gołym okiem, a które są nagminnie dodawane do produktów żywnościowych. Są to substancje konserwujące, m. in. glutaminian sodu, który może być używany jako dodatek smakowy do pożywienia, jak również w celu obniżenia zawartości sodu w produktach spożywczych.
Według podziału Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej należy rozróżnić immunologiczne uczulenie na środki spożywcze i konserwujące oraz nieimmunologiczną nietolerancję składników pokarmowych, do których należy m.in. odczyn rzekomouczuleniowy spowodowany glutaminianem sodu. Odczyny uczuleniowe i rzekomouczuleniowe cechują się podobnymi objawami, wywołanymi uwalnianiem histaminy z komórek tucznych. Jednak w reakcji rzekomouczuleniowej degranulacja komórek tucznych wywołana jest bezpośrednio przez działanie farmakologiczne na mastocyt (niezależnie od przeciwciał IgE).
Po 30 minutach, nawet do 2 godzin od spożycia produktu zawierającego glutaminian, w zależności od stopnia wrażliwości, mogą wystąpić typowe objawy, charakterystyczne dla alergii:
- objawy skórne: rumień na twarzy, pieczenie w okolicy karku, pokrzywka, świąd;
- objawy ze strony dróg oddechowych: nieżyt błony śluzowej nosa, obrzęk krtani, a u chorych na astmę oskrzelową może wystąpić napad choroby;
- objawy ze strony układu krążenia: bóle głowy, osłabienie, nadmierna potliwość, uczucie kołatania serca, częstoskurcz;
- objawy ze strony przewodu pokarmowego: bóle brzucha, nudności i wymioty.
Co to jest glutaminian sodu. Gdzie można go spotkać?
Glutaminian sodu, będący solą kwasu glutaminowego (jednego z 20 aminokwasów) w Unii Europejskiej, jest zaklasyfikowany jako dodatek E 621, upodabniający smak potraw do produktów naturalnych (aromat grzybopodobny lub smak mięsny). Dodawany jest do przetworzonych produktów m.in.:
- mrożonek
- zmiksowanych przypraw
- zup w proszkach, słoikach, puszkach
- sosów sojowych
- sosów chińskich
- sosów do sałatek
- produktów opartych na mięsie i rybach
Produkty takie jak grzyby czy pomidory mają wysoki poziom naturalnych glutaminianów. Jednak w dzisiejszych czasach glutaminian sodu produkowany jest szybciej, przy pomocy procesu fermentacji chemicznej.
Czy istnieje badanie, które pokazuje poziom glutaminianu sodu w organizmie?
Badania laboratoryjne:
- Glutaminian sodu IgE spp.
- Nietolerancja histaminy (aktywność diaminooksydazy – DAO)
- Glutaminian sodu oznaczony w surowicy krwi pacjenta, określa poziom środka konserwującego w całym organizmie. Badanie można wykonać zarówno osobom dorosłym, jak również małym dzieciom. Badanie nie wymaga wcześniejszego przygotowania (nie trzeba być na czczo, nie unikamy spożywania produktów zawierających środek konserwujący!).
Zalecane jest również wykonanie badania określającego aktywność DAO diaminooksydazy, ponieważ taka nietolerancja pokarmowa powoduje współistniejące zwiększenie stężenia histaminy w surowicy krwi. (czytaj więcej na naszym blogu na temat nietolerancji histaminy)
W przypadku występowania dodatniego odczynu rzekomouczuleniowego spowodowanego glutaminianem sodu należy bezwzględnie zastosować dietę eliminacyjną, całkowicie ograniczającą ten składnik. Natomiast przez dłuższy okres czasu zalecana jest dieta ubogoalergenowa.
Literatura:
- Gerd Herold: "Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy." Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa