Opieka laboratoryjna nad przyszłą mamą

Głównym celem opieki medycznej w czasie ciąży jest zadbanie o prawidłowy rozwój dziecka (w tym zmniejszenie ilości powikłań podczas ciąży, porodu i połogu) oraz dobry stan zdrowia matki. Na pełną diagnostykę prenatalną składają się: dobrze zebrany wywiad przez lekarza ginekologa, badania laboratoryjne oraz badania obrazowe.

Diagnostyka laboratoryjna u ciężarnych dzieli się na 2 rodzaje badań:

1. Badania profilaktyczne
2. Badania wykonywane w celu diagnozowania i monitorowania leczenia wykrytych stanów patologicznych (m.in. zagrożenie przedwczesnym porodem, stan przedrzucawkowy, cholestaza ciężarnych, cukrzyca ciążowa, zakażenia, niedokrwistość, małopłytkowość czy konflikt serologiczny)

Do badań profilaktycznych zaliczamy zarówno badania podstawowe (obowiązkowe) oraz badania specjalistyczne (zalecane). Na podstawie Rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu, przedstawiamy Państwu listę badań laboratoryjnych od A do Z z uwzględnieniem okresu zaawansowania ciąży.

KALENDARZ BADAŃ LABORATORYJNYCH

1. Do 10 tyg. ciąży:
   • Badania obowiązkowe:
     • Morfologia krwi
     • Badanie ogólne moczu
     • Stężenie glukozy na czczo
     • Grupa krwi + czynnik Rh + przeciwciała odpornościowe
     • VDRL
   • Badania zalecane:
     • Badanie w kier. zakażeń HIV (p/c anty-HIV)
     • Badanie w kier. zakażeń HBV i HCV (HBsAg oraz p/c anty-HCV)
     • Badanie w kier. toksoplazmozy (p/c Toxoplasma gondii IgG oraz IgM)
     • Badanie w kier. różyczki (p/c Rubella IgG oraz IgM)
     • Badanie w kier. cytomegalii (p/c CMV IgG oraz IgM)
     • TSH
2. 21-26 tyg. ciąży:
   • Badanie stężenia glukozy we krwi po doustnym obciążeniu 75 g glukozy
   • Badanie ogólne moczu
3. 27-32 tyg. ciąży:
   • Morfologia krwi
   • Badanie ogólne moczu
   • Badanie na obecność przeciwciał anty-Rh
4. 33-37 tyg. ciąży:
   • HBsAg
   • P/c anty-HCV
   • P/c anty-HIV
   • Badanie w kierunku kiły (VDRL)
   • Bardzo ważne BADANIA MIKROBIOLOGICZNE! (posiew z pochwy i odbytnicy w kierunku GBS- nosicielstwa paciorkowca gr. B)
   • Morfologia krwi
   • Badanie ogólne moczu
5. 38-40 tyg. ciąży
   • Badanie ogólne moczu

Zwykle pierwszym badaniem potwierdzającym zajście w ciąże jest oznaczenie beta-HCG w surowicy krwi. Jest to hormon: gonadotropina kosmówkowa, którego stężenie znacząco wzrasta w pierwszym trymestrze ciąży. Pierwszy znamienny wzrost stężenia beta-HCG jest wykrywany około 9-10 dnia po zapłodnieniu, natychmiast po zagnieżdżeniu jaja płodowego.

Jakie badania należy wykonać we wspominanych wcześniej stanach patologicznych?

1. STAN ZAGROŻENIA PRZEDWCZESNYM PORODEM:
   • Morfologia krwi oraz białko CRP (mające na celu wykrycie stanu zapalnego)
   • Jonogram oraz glukoza (monitorowanie działań niepożądanych leków)
   • Fibronektyna płodowa (wykrywa zagrożenie wystąpienia przedwczesnego porodu)
2. STAN PRZEDRZUCAWKOWY:
   • Morfologia krwi
   • Badanie ogólne moczu (wykrycie białkomoczu)
   • Stężenie mocznika i kreatyniny w surowicy
   • Białko całkowite w surowicy
   • Enzymy wątrobowe
   • Parametry układu krzepnięcia: PT, APTT, fibrynogen
3. CHOLESTAZA CIĄŻOWA
   • Enzymy wątrobowe: AST, ALT, GGTP, ALP, bilirubina
   • Poziom kwasów żółciowych

Z ostatnich doniesień Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wiadomo, że bardzo korzystne jest obięcie kobiety opieką przedciążową (tzw. prekoncepcyjną). Zalecane jest więc wykonanie niektórych badań laboratoryjnych wcześniej niż przed samym zajściem w ciąże, co tym samym może korzystnie wpłynąć na rozwój i przebieg ciąży w przyszłości. Wśród listy badań prekoncepcyjnych należą: oznaczenie TSH, morfologia krwi, badanie ogólne moczu, badanie w kierunku toksoplazmozy i różyczki.