Test ALEX2 - poznaj wszystkie swoje alergie z jednego badania krwi

Krystyna Ciborska

specjalista diagnostyki laboratoryjnej / Kierownik Laboratorium

Współcześnie alergie stały się powszechnym problemem - szacuje się, że dotyczą nawet około 30% społeczeństwa1. Prawidłowe zdiagnozowanie, co dokładnie wywołuje objawy alergii, jest kluczowe dla skutecznego leczenia i poprawy komfortu życia pacjenta. Tradycyjne metody diagnostyczne, takie jak punktowe testy skórne lub pojedyncze oznaczenia IgE z krwi, często wymagają wielu osobnych badań. Na szczęście istnieje nowoczesne rozwiązanie, które umożliwia kompleksowe sprawdzenie niemal wszystkich możliwych alergenów w jednym badaniu krwi - to test ALEX2 (Allergy Explorer 2).

Czym jest test ALEX2?

Test ALEX2 to najnowszej generacji multiparametryczny test alergiczny z krwi, pozwalający jednocześnie zmierzyć IgE względem aż 295 alergenów z jednego pobrania. Innymi słowy, w ramach jednej próby określane jest stężenie przeciwciał IgE skierowanych przeciwko setkom różnych alergenów (zarówno alergenom całym - ekstraktom, jak i ich składnikom molekularnym). Dodatkowo oznaczany jest łączny poziom IgE całkowitego. Tak szeroki zakres badania sprawia, że ALEX2 obejmuje ponad 99% alergenów istotnych w typowych alergiach IgE-zależnych2. Test wykorzystuje zaawansowaną technologię immunologiczną (metoda ELISA na nanochipie) i należy do tzw. diagnostyki molekularnej alergii - dzięki temu dostarcza znacznie bardziej szczegółowych informacji o profilu uczuleń pacjenta niż klasyczne testy alergiczne.

Jakie alergeny obejmuje test ALEX2?

Panel testu ALEX2 zawiera alergeny ze wszystkich najważniejszych grup, co czyni go jednym z najbardziej wszechstronnych testów alergicznych dostępnych na rynku. Obejmuje on m.in.:

  • Alergeny wziewne (inhalacyjne): pyłki drzew, traw i chwastów, roztocze kurzu domowego, pleśnie, sierść i naskórek zwierząt domowych.
  • Alergeny pokarmowe: produkty mleka krowiego, jaja, orzechy (np. ziemne, laskowe, migdały), ryby i owoce morza, zboża (np. pszenica), warzywa, owoce oraz przyprawy.
  • Inne alergeny: jad owadów błonkoskrzydłych (np. pszczoły, osy), lateks naturalny i inne mniej typowe alergeny.

Łącznie sprawdzanych jest 117 ekstraktów alergenowych (całych źródeł alergenów, jak pyłek konkretnej rośliny czy sierść zwierzęcia) oraz 178 molekuł alergenowych (czyli pojedynczych białek - komponentów alergenów). Taki przekrojowy zestaw gwarantuje, że test wychwyci nawet nietypowe uczulenia - według badań pokrywa on praktycznie wszystkie alergeny istotne klinicznie u pacjentów alergicznych2.

Dlaczego warto wykonać test ALEX2? - Główne zalety

Test ALEX2 oferuje szereg korzyści zarówno dla pacjenta, jak i lekarza prowadzącego diagnostykę alergii:

  • Kompleksowa diagnostyka jednym badaniem: Dzięki ALEX2 można zastąpić dziesiątki pojedynczych testów jednym badaniem. Uzyskujemy pełny profil uczuleń pacjenta podczas jednej procedury, co znacznie przyspiesza proces diagnostyczny i pozwala od razu spojrzeć na cały obraz alergii. Zamiast etapowego testowania "po kolei" różnych alergenów, ALEX2 od razu wskazuje, na co organizm wytworzył przeciwciała IgE.
  • Wysoka czułość i dokładność wyników: Test cechuje się dużą czułością w wykrywaniu nawet niskich poziomów przeciwciał IgE. Co ważne, dzięki jednoczesnemu badaniu molekularnych komponentów alergenów ALEX2 pomaga odróżnić prawdziwe uczulenia od reakcji krzyżowych. Dodatkowo zastosowanie specjalnego inhibitora CCD (ang. cross-reactive carbohydrate determinants) w zestawie testowym redukuje ryzyko wyników fałszywie dodatnich spowodowanych obecnością nieswoistych przeciwciał IgE (np. przeciw panalergenom obecnym w wielu pyłkach i pokarmach)3. W efekcie otrzymane wyniki są bardziej specyficzne - wskazują rzeczywiste alergeny odpowiedzialne za objawy.
  • Ocena ryzyka ciężkich reakcji i pomoc w planowaniu leczenia: Szczegółowy profil uczuleń pozwala lekarzowi ocenić, które alergeny mogą wiązać się z większym ryzykiem reakcji ogólnoustrojowych (np. anafilaksji). Przykładowo, test identyfikuje obecność przeciwciał IgE wobec molekuł znanych z wywoływania silnych reakcji (jak białka z grupy nsLTP w niektórych owocach czy parwalbuminy ryb). Dzięki temu można zawczasu podjąć odpowiednie środki ostrożności (np. unikać określonych pokarmów) oraz opracować spersonalizowany plan immunoterapii alergenowej (tzw. odczulania) ukierunkowany dokładnie na te alergeny, które są przyczyną objawów2. Badania pokazują, że wykorzystanie testów molekularnych (takich jak ALEX2) pozwala indywidualnie dobrać terapię i zwiększyć jej skuteczność w porównaniu z tradycyjnym podejściem2.
  • Wygoda i bezpieczeństwo dla pacjenta: ALEX2 wymaga tylko niewielkiej próbki krwi żylnej (około 1-2 ml). Pobranie krwi jest krótkie i rutynowe - znacznie mniej uciążliwe niż wykonanie kilkudziesięciu testów skórnych naraz. Co więcej, badanie jest bezpieczne w każdym wieku - można je przeprowadzać u małych dzieci, dorosłych i seniorów. Nie wiąże się też z ryzykiem wystąpienia reakcji alergicznej podczas testu (jak bywa przy próbach skórnych).
  • Brak uciążliwych przygotowań: Do testu nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Pacjent nie musi być na czczo ani odstawiać przyjmowanych leków (w tym leków przeciwalergicznych i sterydowych)4. To ważna zaleta - w przeciwieństwie do testów skórnych, przy których często wymagane jest kilkudniowe odstawienie leków przeciwhistaminowych, badanie ALEX2 można wykonać bez przerywania codziennej terapii. Możliwość przeprowadzenia diagnostyki IgE bez odstawiania leków jest dużym udogodnieniem dla pacjentów4.
  • Szybkie wyniki: Na wyniki testu ALEX2 nie trzeba długo czekać - zazwyczaj kompleksowy raport z badania jest gotowy w ciągu kilku dni. To oznacza, że szybko uzyskujemy odpowiedź, co nas uczula, i możemy wcześniej podjąć właściwe kroki lecznicze.

Kiedy warto wykonać test ALEX2?

Test ALEX2 jest szczególnie polecany w sytuacjach, gdy podejrzewamy alergię, ale tradycyjne metody diagnostyczne zawodzą lub są utrudnione. Wskazania do wykonania tak szerokiego badania alergicznego to m.in.:

  • Złożone lub nietypowe objawy alergii: Gdy u pacjenta występują różnorodne objawy (np. jednocześnie dolegliwości skórne, pokarmowe i oddechowe) wywoływane przez wiele różnych czynników i trudno jednoznacznie wskazać alergen sprawczy. ALEX2 pozwoli wtedy zbadać naraz praktycznie wszystkie możliwe uczulenia i wykryć te ukryte.
  • Przebycie wstrząsu anafilaktycznego: Po ciężkiej, zagrażającej życiu reakcji alergicznej (anafilaksji) konieczne jest dokładne zidentyfikowanie przyczyny. Jeśli standardowe testy punktowe lub pojedyncze IgE nie dały odpowiedzi, szeroki panel ALEX2 zwiększa szansę znalezienia alergenu wywołującego wstrząs.
  • Brak poprawy mimo leczenia alergii: Jeżeli pacjent poddawany jest immunoterapii alergenowej (odczulaniu) na znany alergen, ale nie odczuwa poprawy, warto rozszerzyć diagnostykę. Być może istnieją dodatkowe uczulenia (np. na inne komponenty alergenu lub alergeny krzyżowo reagujące), które ALEX2 pomoże wykryć - to umożliwi modyfikację terapii i jej lepsze ukierunkowanie.
  • Dieta eliminacyjna bez efektu: W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej pacjenci często eliminują pewne produkty z diety. Jeśli mimo diety objawy się utrzymują, możliwe, że winny jest inny alergen pokarmowy. Test ALEX2, badając naraz kilkadziesiąt alergenów pokarmowych, może wychwycić uczulenie na składnik, o którym wcześniej nie pomyślano.
  • Przeciwwskazania do testów skórnych: Niektórzy pacjenci nie mogą mieć wykonanych testów skórnych - np. z powodu nasilonej choroby skóry (atopowego zapalenia skóry, dermografizmu), przyjmowania leków, których odstawienie byłoby problematyczne, czy też wysokiego ryzyka reakcji anafilaktycznej podczas próby skórnej. Dla nich test z krwi taki jak ALEX2 jest idealną alternatywą - bezpieczną i niewymagającą odstawiania leków4.

Jak przebiega badanie ALEX2?

Badanie jest proste i przebiega podobnie jak inne standardowe badania krwi. Pacjentowi pobierana jest próbka krwi żylnej (z reguły z żyły w zgięciu łokciowym). Następnie próbka trafia do laboratorium specjalizującego się w diagnostyce alergii molekularnej. Tam surowica krwi poddawana jest analizie przy użyciu mikrochipów z nanonośnikami zawierającymi alergeny. Nie ma żadnych szczególnych przygotowań ze strony pacjenta - nie trzeba być na czczo ani odstawiać leków przed pobraniem (jak wspomniano wyżej), można zgłosić się na badanie o dowolnej porze dnia.

Po zakończeniu analizy laboratoryjnej otrzymuje się szczegółowy raport z wynikami. W raporcie wyszczególnione są wszystkie alergeny z panelu testu oraz przy każdym z nich podana jest wartość swoistego IgE w surowicy pacjenta. Wyniki prezentowane są najczęściej w postaci stężeń (jednostki kUA/l) oraz odpowiadających im klas, co obrazuje siłę uczulenia na dany alergen. Często dołączany jest także komentarz specjalisty objaśniający znaczenie wykrytych uczuleń - np. które z nich są pierwotne, a które mogą wynikać z reakcji krzyżowych, oraz jakie mają implikacje kliniczne (ryzyko objawów, zalecenia dotyczące unikania danego czynnika itp.).

Interpretacja wyników i dalsze postępowanie

Uzyskany wynik testu ALEX2 zawsze powinien zostać skonsultowany z lekarzem, najlepiej alergologiem. Specjalista powiąże wyniki laboratoryjne z objawami oraz wywiadem klinicznym pacjenta, aby postawić ostateczną diagnozę. Należy pamiętać, że samo stwierdzenie obecności przeciwciał IgE nie zawsze oznacza objawową alergię - zdarza się, że pacjent ma dodatni wynik IgE, ale nie występują u niego reakcje przy kontakcie z danym czynnikiem. Dlatego tak ważne jest, by interpretować wyniki w kontekście historii choroby oraz objawów klinicznych. Lekarz, na podstawie całości informacji, zdecyduje o dalszym postępowaniu: może zalecić immunoterapię swoistą (jeśli są ku temu wskazania - np. w przypadku alergii na pyłki, roztocze czy jad owadów), wprowadzić odpowiednie leki łagodzące objawy, a przede wszystkim poinstruować pacjenta, jak unikać wykrytych alergenów w codziennym życiu.

Test ALEX2 to niezwykle przydatne narzędzie w nowoczesnej diagnostyce alergii. Dostarcza kompleksowej wiedzy o profilu uczulenia pacjenta, co umożliwia spersonalizowane leczenie i skuteczniejszą kontrolę choroby alergicznej. Dzięki temu badaniu można zyskać pewność, na co jesteśmy uczuleni - nawet jeśli dotąd alergia pozostawała zagadką.

Nie czekaj - sprawdź, co Cię uczula, już dziś! Skontaktuj się z naszym laboratorium i umów się na test ALEX2. To prosty krok, który pomoże Ci odzyskać kontrolę nad alergią i poprawić komfort życia.

Footnotes

  1. Ministerstwo Zdrowia. (2022). Alergia i astma - nie lekceważ objawów. Pacjent.gov.pl. "Na alergię choruje w Polsce ok. 12 mln osób..." - oficjalne dane wskazujące skalę problemu alergii w społeczeństwie. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/alergia-i-astma-nie-lekcewaz-objawow
  2. Sulaimanov, S. A., Asheraliev, M. E., & Turatbekova, K. T. (2025). Evaluation of diagnostic accuracy of Allergy Explorer 2 (ALEX-2) test in pediatric patients with bronchial asthma and allergic rhinitis. Heart, Vessels and Transplantation, 9(3), 582. DOI: https://doi.org/10.24969/hvt.2025.582 Autorzy podają m.in., że "ALEX-2 test covers more than 99% of all standard diagnostic tests, detecting 295 allergen species (178 different allergen molecules and 117 extracts)" oraz że zastosowanie testu ALEX2 umożliwiło lepsze ukierunkowanie diagnostyki i kwalifikacji do immunoterapii alergenowej. 2 3 4
  3. Holzweber, F., Svehla, E., Fellner, W., Dalik, T., Stubler, S., Hemmer, W., & Altmann, F. (2013). Inhibition of IgE binding to cross-reactive carbohydrate determinants enhances diagnostic selectivity. Allergy, 68(10), 1269-1277. https://doi.org/10.1111/all.12229 - Wyniki badania wykazały, że eliminacja reaktywności IgE przeciw determinantom cukrowym (CCD) znacząco zmniejsza liczbę wyników fałszywie dodatnich w testach alergicznych, co jest zastosowane w technologii testu ALEX2.
  4. Birch, K., & Pearson-Shaver, A. L. (2023). Allergy Testing. W: StatPearls Internet. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. Aktualizacja: 24 lipca 2023. "Serum IgE testing is helpful for patients who cannot stop taking their antihistamines..." - co potwierdza, że przy badaniach z krwi nie ma konieczności odstawiania leków przeciwhistaminowych przed testem. (NCBI Bookshelf ID: NBK537020) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537020/ 2 3

Najczęściej zadawane pytania

Na czym polega test ALEX2?
Test ALEX2 to nowoczesne badanie krwi, które wykrywa przeciwciała IgE wobec aż 295 alergenów. Dzięki temu w jednym badaniu można sprawdzić, co dokładnie powoduje objawy alergii.
Czy do testu ALEX2 trzeba być na czczo?
Nie, nie ma takiej potrzeby. Badanie można wykonać o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłków.
Czy przed testem ALEX2 trzeba odstawić leki przeciwalergiczne?
Nie, to jedna z głównych zalet testu ALEX2. Nie trzeba odstawiać leków przeciwhistaminowych ani sterydów przed pobraniem krwi.
Ile alergenów bada test ALEX2?
Test ALEX2 wykrywa IgE wobec aż 295 alergenów, w tym 117 ekstraktów i 178 molekuł alergenowych. Obejmuje alergeny pokarmowe, wziewne, jad owadów, lateks i wiele innych.
Czy test ALEX2 można wykonać u dzieci?
Tak, badanie jest bezpieczne w każdym wieku - można je wykonać u niemowląt, dzieci i dorosłych.
Jak długo czeka się na wynik testu ALEX2?
Najczęściej wynik dostępny jest w ciągu kilku dni roboczych. Raport zawiera szczegółowy profil uczuleń oraz komentarz specjalisty.
Czy wynik testu ALEX2 trzeba konsultować z lekarzem?
Tak, interpretację wyników zawsze należy omówić z alergologiem, który powiąże wyniki z objawami i zaproponuje dalsze leczenie.
Dlaczego test ALEX2 jest dokładniejszy niż tradycyjne testy skórne?
Ponieważ bada pojedyncze molekuły alergenów i wykorzystuje inhibitor CCD, co eliminuje ryzyko wyników fałszywie dodatnich oraz pozwala odróżnić prawdziwe uczulenie od reakcji krzyżowych.
Czy test ALEX2 może zastąpić testy skórne?
Tak, w wielu przypadkach jest ich bezpieczną alternatywą, zwłaszcza gdy pacjent nie może odstawić leków lub ma choroby skóry uniemożliwiające testy punktowe.
Kiedy warto wykonać test ALEX2?
Test warto wykonać przy podejrzeniu alergii o niejasnym pochodzeniu, w przypadku ciężkich reakcji alergicznych, braku poprawy po leczeniu lub podejrzeniu wielu jednoczesnych uczuleń.
Jak przebiega badanie ALEX2?
To proste badanie krwi - wystarczy pobranie próbki żylnej. Analiza odbywa się w laboratorium przy użyciu mikrochipów z nanonośnikami zawierającymi alergeny.
Czy badanie ALEX2 jest bolesne?
Nie, to rutynowe pobranie krwi, trwające kilka minut. Nie wiąże się z ryzykiem reakcji alergicznej, jak w przypadku testów skórnych.
Jakie są zalety testu ALEX2?
Najważniejsze to: jedno badanie zamiast wielu testów, dokładność diagnostyki, brak konieczności odstawiania leków, możliwość oceny ryzyka anafilaksji i szybki wynik.
Czy test ALEX2 może pomóc w doborze immunoterapii?
Tak, dzięki szczegółowemu profilowi uczuleń test umożliwia indywidualne dobranie skutecznej terapii odczulającej.
Czy można wykonać test ALEX2 prywatnie?
Tak, badanie jest dostępne komercyjnie w laboratoriach medycznych bez skierowania od lekarza.
Ile kosztuje test ALEX2?
Cena może się różnić w zależności od laboratorium. Warto skontaktować się z naszym punktem pobrań, aby poznać aktualny cennik i umówić termin badania.
Czy test ALEX2 jest refundowany przez NFZ?
Nie, test ALEX2 nie jest obecnie refundowany - jest wykonywany odpłatnie jako badanie komercyjne.
Jak przygotować dziecko do badania ALEX2?
Nie ma specjalnych wymagań - wystarczy, że dziecko będzie spokojne. Można przynieść napój lub ulubioną zabawkę, aby ułatwić pobranie.
Czy wynik testu ALEX2 jest wiarygodny przy infekcji?
Niewielka infekcja nie powinna wpłynąć znacząco na wynik, ale zaleca się wykonanie badania po zakończeniu ostrej choroby.