Włos to cienkie, gładkie, zrogowaciałe włókno powstałe z komórek naskórka warstwy rozrodczej.
Włos składa się z licznych związków organicznych i nieorganicznych: sodu, siarki, fosforu, potasu, wapnia, magnezu, manganu, miedzi, keratyny, melaniny, tłuszczowców, węglowodanów (glikogenu).
Keratyna jest podstawowym budulcem należącym do białek, które charakteryzują się dużą zawartością siarki (5%) i azotu (20%), a także odpornością na działanie kwasów, zasad i enzymów. Inne niezbędne składniki organiczne to melanina, nadająca włosom zabarwienie, oraz glikogen występujący w ziarnistościach międzykomórkowych.
Cykl życia włosa:
- ANAGEN – w tej fazie jest około 80-90% włosów na głowie zdrowego człowieka. Trwa ona około 2-5 lat. Przez ten okres czasu włosy osiągają długość między 40 a 60 cm.
- Faza przejściowa / inwolucji – KATAGEN – w tej fazie jest około 1-3% włosów. Jest to faza zahamowania wzrostu włosa i jego aktywności. Brodawka włosowa traci aktywność, a komórki włosa są już mniej ożywione, a podziały komórkowe coraz wolniejsze. Czas trwania tej fazy to 3-6 tygodni.
- Faza wypadania / spoczynku – TELOGEN – podczas tej fazy włosy obumierają i są wypychane z mieszka włosowego na zewnątrz aż wypadną. Mieszek włosowy jest pobudzany przez receptory i przygotowywany do wzrostu nowego młodego włosa w stanie anagenu. Faza ta trwa około 3-5 miesiący i obejmuje 14% włosów.
Zwiększone wypadanie włosów jest objawem chorobowym i może prowadzić do łysienia, głównie dotyczy ono skóry głowy. Utrata włosów jest dużym problemem natury psychologicznej. Właściwe jej zdiagnozowanie, a przede wszystkim znalezienie przyczyny, pozwala na podjęcie stosownego leczenia.
Przyczyny wypadania włosów:
- choroby włosów (np. grzybica) lub skóry owłosionej (np. łojotokowe zapalenie skóry),
- stres, połóg, uraz, znieczulenie ogólne, odstawienie antykoncepcji hormonalnej,
- nieprawidłowe wchłanianie i choroby zapalne jelit,
- zaburzenia hormonalne:
- hiperprolaktynemia (szczególnie w powiązaniu z trądzikiem „późnym”),
- choroba Addisona,
- zapalenie tarczycy typu Hashimoto,
- hiperandrogenemia lub nadwrażliwość mieszków włosowych na androgeny,
- przyczyny polekowe:
- cytostatyki i leki immunosupresyjne (cyklofosfamid, metotreksat),
- przeciwtarczycowe,
- przeciwkrzepliwe,
- przeciwnadciśnieniowe: beta-blokery, ACE-inhibitory,
- obniżające poziom lipidów,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- inne: cymetydyna, retinoidy, amfetamina,
- zatrucia metalami (tal, arsen, rtęć),
- ciężkie choroby o ostrym przebiegu, infekcje, wysoka gorączka,
- choroby przewlekłe: choroby tkanki łącznej, przewlekłe infekcje, nowotwory złośliwe,
- drastyczne odchudzanie powoduje telogenową utratę włosów,
- niski poziom żelaza, niedobory biotyny i cynku
DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA:
- morfologia krwi z rozmazem mikroskopowym, poziom żelaza, ferrytyna, sód, potas, cynk (niezbędny w prawidłowej syntezie keratyny), wapń
- ocena funkcji tarczycy: TSH, fT3, fT4, przeciwciała przeciwtarczycowe: anty-TPO, anty-Tg,
- ocena hormonalna: prolaktyna (PRL), testosteron wolny, dehydroepiandrosteron (DHEA), globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG), kortyzol, ACTH
- diagnostyka autoimmunologiczna: przeciwciała ANA1
- poziom witaminy D