Estradiol (E2) - badanie, normy i interpretacja wyników u kobiet i mężczyzn

Krystyna Ciborska

specjalista diagnostyki laboratoryjnej / Kierownik Laboratorium

Estradiol (E2) to najważniejszy i najbardziej aktywny biologicznie hormon z grupy estrogenów - żeńskich hormonów płciowych1. U kobiet w wieku rozrodczym estradiol jest głównym estrogenem produkowanym przede wszystkim w jajnikach, w dojrzewających pęcherzykach jajnikowych1. Hormon ten odpowiada za rozwój cech płciowych kobiety oraz prawidłowy przebieg cyklu miesiączkowego i owulacji. W okresie ciąży najwyższe stężenia osiąga inny estrogen (estriol), natomiast po menopauzie przewagę zyskuje słabszy estrogen - estron, wytwarzany głównie w tkance tłuszczowej z androgenów nadnerczowych2. Estradiol pozostaje jednak najbardziej potentnym (silnym) estrogenem w organizmie - to on wywiera najsilniejszy wpływ na receptory estrogenowe w tkankach3.

Choć estradiol często nazywany jest "hormonem kobiecym", warto pamiętać, że występuje on także u mężczyzn (w niewielkich ilościach). U mężczyzn estradiol powstaje głównie poprzez przekształcenie testosteronu przy udziale enzymu aromatazy - m.in. w tkance tłuszczowej i wątrobie4. Jest to ważne, ponieważ nawet u mężczyzn estradiol pełni istotne funkcje fizjologiczne. M.in. pomaga utrzymać zdrowe kości, wpływa na metabolizm tłuszczów i bierze udział w regulacji libido oraz funkcji seksualnych4. Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn estradiol jest więc elementem złożonej równowagi hormonalnej organizmu.

Rola estradiolu w organizmie

U kobiet estradiol odpowiada za rozwój żeńskich cech płciowych w okresie dojrzewania (rozwój piersi, kształtowanie sylwetki, dojrzewanie narządów rodnych). Reguluje przebieg cyklu miesiączkowego - rosnące stężenie estradiolu w pierwszej fazie cyklu pobudza rozrost błony śluzowej macicy (endometrium) i przygotowuje organizm do ewentualnej ciąży. Osiągnięcie wysokiego poziomu estradiolu w połowie cyklu wyzwala wyrzut hormonu LH, co stymuluje owulację (uwolnienie komórki jajowej)5. W drugiej połowie cyklu estradiol (wraz z progesteronem) wspiera przygotowanie endometrium do implantacji zarodka. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, spadek poziomu tych hormonów powoduje złuszczenie endometrium, czyli miesiączkę.

W okresie ciąży estradiol (obok innych estrogenów) odgrywa ważną rolę w podtrzymaniu funkcji łożyska oraz przygotowaniu organizmu matki do porodu i laktacji. Stężenia estrogenów, w tym estradiolu, rosną wielokrotnie w trakcie ciąży.

Po menopauzie produkcja estradiolu przez jajniki drastycznie spada, co przyczynia się do wystąpienia typowych objawów przekwitania (ujemnego wpływu niedoboru estrogenów). Utrzymujące się niskie stężenie estradiolu jest m.in. przyczyną zaniku miesiączek, uderzeń gorąca, nocnych potów, wahań nastroju oraz zmian zanikowych w obrębie pochwy. W organizmie kobiety po menopauzie dominuje słabszy estrogen - estron - powstający w tkance tłuszczowej2. Estron może przekształcać się w estradiol, stanowiąc pewien "rezerwuar" estrogenu, jednak ogólny poziom estrogenów u kobiet po menopauzie jest znacznie niższy niż w wieku rozrodczym4.

Estradiol wpływa nie tylko na płodność i cykl miesiączkowy, ale także na wiele innych układów i narządów. W organizmie kobiety estrogeny pełnią szereg istotnych funkcji ogólnoustrojowych, takich jak:

  • Układ kostny - Estradiol sprzyja utrzymaniu prawidłowej gęstości kości. Hamuje aktywność osteoklastów (komórek rozkładających kość), dzięki czemu spowalnia proces ubytku masy kostnej3. Niedobór estradiolu (np. po menopauzie) prowadzi do przyspieszonej utraty masy kostnej i zwiększa ryzyko osteoporozy6. U większości kobiet po menopauzie z osteoporozą u podłoża leży właśnie niedobór estrogenów6.
  • Układ sercowo-naczyniowy i gospodarka lipidowa - Wysoki poziom estrogenów korzystnie wpływa na profil lipidowy krwi (m.in. obniża frakcję LDL "złego" cholesterolu, a podnosi poziom HDL)4. Estradiol działa ochronnie na naczynia krwionośne i serce - m.in. poprawia elastyczność ścian naczyń i wspiera przepływ krwi. Spadek stężenia estrogenów po menopauzie wiąże się z niekorzystnymi zmianami metabolicznymi (wzrost cholesterolu LDL, trójglicerydów) oraz zwiększeniem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych u kobiet4.
  • Metabolizm glukozy i tkanki tłuszczowej - Estradiol pomaga regulować poziom cukru we krwi oraz wpływa na rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w organizmie4. U kobiet sprzyja odkładaniu tłuszczu w okolicach bioder i ud (typowo kobieca sylwetka), a jego niedobór po menopauzie często skutkuje przeniesieniem akumulacji tłuszczu bardziej do okolic brzucha (typowo centralna otyłość). Ponadto estrogeny poprawiają wrażliwość tkanek na insulinę, co korzystnie wpływa na gospodarkę węglowodanową4.
  • Układ mięśniowy i kostno-stawowy - Estradiol pomaga utrzymać masę mięśniową oraz siłę mięśni. Wspiera także kondycję stawów i produkcję kolagenu w tkankach łącznych. Po menopauzie, gdy poziom estrogenów spada, wiele kobiet zauważa pogorszenie elastyczności skóry oraz bóle stawów - co po części wynika z ubytku ochronnego działania estradiolu.
  • Układ nerwowy - Estradiol oddziałuje na mózg i układ nerwowy. Wpływa na nastrój, zdolności poznawcze i funkcje takie jak pamięć czy koncentracja. Ma też działanie neuroprotekcyjne - chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniem i może poprawiać ukrwienie mózgu3. Niedobór estrogenów u niektórych kobiet wiąże się z wahaniami nastroju, rozdrażnieniem czy lekkim pogorszeniem funkcji poznawczych (np. tzw. "brain fog" w menopauzie).

U mężczyzn obecność estradiolu w niewielkim stężeniu również jest ważna dla zdrowia. Hormon ten u panów wpływa na utrzymanie gęstości kości (mężczyźni z bardzo niskim estradiolem - np. w przebiegu rzadkich zaburzeń genetycznych - mogą cierpieć na osteoporozę). Estradiol u mężczyzn moduluje też popęd płciowy oraz bierze udział w regulacji funkcji erekcyjnych4. Nadmiar estradiolu z kolei może prowadzić do feminizacji - np. powiększenia gruczołów piersiowych (ginekomastii), obniżenia libido i zaburzeń erekcji. Równowaga między testosteronem a estradiolem jest istotna dla męskiego zdrowia - np. otyłość może powodować zwiększoną aromatyzację testosteronu do estradiolu, co czasem skutkuje wspomnianą ginekomastią. Warto podkreślić, że estradiol u mężczyzn powstaje w większości z testosteronu - dlatego w przypadku niedoboru testosteronu (hipogonadyzmu) często obserwuje się również obniżony poziom estradiolu, co może przekładać się na osłabienie kości i inne problemy zdrowotne4.

Kiedy należy zbadać poziom estradiolu?

Badanie stężenia estradiolu we krwi wykonuje się w różnych sytuacjach klinicznych, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Lekarz może zlecić oznaczenie estradiolu, jeśli objawy pacjenta sugerują zaburzenia hormonalne lub w ramach diagnostyki określonych schorzeń. Do najczęstszych wskazań należą:

  • Zaburzenia dojrzewania - u młodych pacjentek z objawami przedwczesnego dojrzewania płciowego (np. zbyt wczesny rozwój piersi, przedwczesne miesiączki przed 8. rokiem życia) lub przeciwnie - opóźnionego dojrzewania (brak cech dojrzewania po 13-14. roku życia), badanie estradiolu pomaga ocenić aktywność hormonalną jajników5. Również u chłopców podejrzanie wczesne pojawienie się cech płciowych lub ich brak w odpowiednim wieku może wymagać oceny hormonalnej, w tym estradiolu (choć u chłopców główną rolę odgrywa testosteron).
  • Zaburzenia miesiączkowania u kobiet - oznaczenie estradiolu jest przydatne przy diagnozowaniu przyczyn nieregularnych miesiączek, braku miesiączki (amenorrhea) lub skąpych i rzadkich miesiączek (oligomenorrhea). Niski poziom estradiolu przy braku miesiączki może wskazywać na niewydolność jajników lub ogólny niedobór estrogenów (np. w przedwczesnej menopauzie lub w zaburzeniach odżywiania), podczas gdy prawidłowy lub wysoki estradiol przy braku miesiączki może sugerować PCOS (zespół policystycznych jajników) lub inne zaburzenia hormonalne5. W diagnostyce wtórnego braku miesiączki estradiol oznacza się często łącznie z hormonami przysadki (FSH, LH, prolaktyną), aby rozróżnić, czy przyczyna leży na poziomie jajników czy np. przysadki mózgowej.
  • Ocena rezerwy jajnikowej i diagnostyka niepłodności - u kobiet borykających się z trudnościami z zajściem w ciążę estradiol często jest badany na początku cyklu (w 2.-3. dniu) razem z FSH, aby ocenić tzw. rezerwę jajnikową3. Podwyższone stężenie estradiolu w 3. dniu cyklu (np. >75 pg/ml) bywa niekorzystnym czynnikiem prognostycznym - może oznaczać obniżoną rezerwę jajnikową lub przedwczesne wygasanie czynności jajników3. Podczas procedur in vitro (IVF) i stymulacji owulacji regularny pomiar estradiolu służy monitorowaniu wzrostu pęcherzyków jajnikowych - rosnące poziomy estradiolu świadczą o dojrzewaniu większej liczby pęcherzyków5. Dzięki temu lekarze mogą ocenić odpowiedź na leki stymulujące owulację i uniknąć zespołu hiperstymulacji jajników.
  • Potwierdzenie owulacji - pośrednio estradiol może pomóc ocenić, czy u kobiety dochodzi do owulacji. Przed owulacją stężenie estradiolu znacząco rośnie, a po pęknięciu pęcherzyka spada. W praktyce jednak częściej do potwierdzenia owulacji wykorzystuje się pomiar progesteronu ~7 dni po owulacji lub domowe testy LH. Niemniej, trwale niskie poziomy estradiolu w kolejnych pomiarach mogą sugerować cykle bezowulacyjne lub niewydolność jajników.
  • Diagnostyka menopauzy i okołomenopauzalnych zaburzeń hormonalnych - u kobiet około 45-55 roku życia oznaczenie estradiolu bywa pomocne przy ocenie, czy występuje już menopauza (trwałe wygasanie funkcji jajników). W okresie przekwitania poziom estradiolu staje się bardzo niski (często <20 pg/ml w surowicy)5. Zwykle w rozpoznaniu menopauzy ważniejszy jest wzrost poziomu FSH, jednak niski estradiol potwierdza hipoestrogenizm typowy dla menopauzy. Badanie estradiolu wykonuje się także u kobiet młodszych, u których podejrzewa się przedwczesne wygaśnięcie czynności jajników (przed 40 r.ż.) - utrzymujący się niski estradiol (przy jednoczesnym wysokim FSH) potwierdza takie rozpoznanie. Ponadto u pacjentek stosujących terapię hormonalną w okresie menopauzy, monitoruje się czasem poziom estradiolu, aby upewnić się, że dawka leku jest odpowiednia (np. czy osiągane stężenia mieszczą się w pożądanym zakresie)5.
  • Objawy nadmiaru estrogenów u kobiet - badanie estradiolu może pomóc wyjaśnić przyczyny objawów sugerujących hiperestrogenizm. Do takich należą m.in. bardzo obfite miesiączki, krwawienia międzymiesiączkowe, powiększenie macicy, nasilenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego, bóle piersi, a także zmiany nastroju. Nadmiernie wysokie stężenia estradiolu (zwłaszcza jeśli występują niespodziewanie, poza kontekstem terapii hormonalnej) mogą wskazywać na estrogenozależne guzy jajnika (np. ziarniszczak, tekoma) produkujące hormony. Dlatego przy podejrzeniu takich rzadkich nowotworów oznacza się poziom estradiolu, często wraz z innymi markerami.
  • Ginekomastia i zaburzenia hormonalne u mężczyzn - u mężczyzn badanie estradiolu zlecane jest przede wszystkim w przypadku wystąpienia objawów nadmiaru estrogenów, takich jak powiększenie piersi (ginekomastia), spadek popędu płciowego, zaburzenia erekcji czy niepłodność5. Podwyższony poziom estradiolu u mężczyzny może być spowodowany otyłością, chorobami wątroby (upośledzony metabolizm estrogenów), przyjmowaniem niektórych leków lub rzadziej - guzem hormonalnie czynnym (np. guz nadnercza lub jąder wydzielający estrogeny). Z kolei obniżony estradiol u mężczyzn występuje przy niedoborze testosteronu (ponieważ mniej testosteronu ulega aromatyzacji do estradiolu) - co może przyczyniać się do osłabienia kości i pogorszenia parametrów nasienia. W diagnostyce opóźnionego dojrzewania u chłopców również czasem oznacza się estradiol (choć ważniejsze są androgeny i gonadotropiny).
  • Podejrzenie zaburzeń metabolizmu hormonów płciowych - w rzadkich wrodzonych schorzeniach, takich jak zespół feminizujących jąder (zespół niewrażliwości na androgeny) czy defekty enzymów steroidogenezy (np. niedobór aromatazy), profil hormonalny obejmujący estradiol pomaga postawić rozpoznanie5. Na przykład w całkowitym niedoborze aromatazy u osoby genetycznie żeńskiej występują cechy wirylizacji i brak estrogenów - estradiol będzie niewykrywalnie niski mimo prawidłowych lub podwyższonych androgenów.

Warto zaznaczyć, że interpretacja wyniku poziomu estradiolu zależy od kontekstu klinicznego. U kobiet przed menopauzą prawidłowe stężenie estradiolu zmienia się dynamicznie w trakcie cyklu - inne jest w fazie folikularnej (niższe), a inne tuż przed owulacją (wielokrotnie wyższe). Dlatego pojedynczy wynik trzeba odnieść do dnia cyklu i ewentualnie potwierdzić powtórnymi pomiarami5. U kobiet po menopauzie naturalnie oczekujemy bardzo niskiego estradiolu, natomiast u mężczyzn poziom estradiolu jest stabilnie niski i większe odchylenia od normy mogą świadczyć o patologii5. W diagnostyce wielu schorzeń estradiol oznacza się łącznie z innymi hormonami (np. FSH, LH, progesteronem, testosteronem, prolaktyną), aby uzyskać pełniejszy obraz gospodarki hormonalnej.

Jak przebiega badanie estradiolu?

Badanie poziomu estradiolu wykonywane jest z próbki krwi żylnej. Pobranie krwi odbywa się zazwyczaj rano, w standardowy sposób - najczęściej z żyły w zgięciu łokciowym. Do badania nie trzeba być na czczo, nie wymaga ono specjalnego przygotowania. Niemniej, lekarz może zalecić pobranie krwi w określonym dniu cyklu miesiączkowego (u kobiet) lub o określonej porze, w zależności od celu diagnostycznego. Przykładowo, w ocenie rezerwy jajnikowej krew pobiera się zwykle w 3. dniu cyklu, natomiast w monitorowaniu stymulacji owulacji - co kilka dni w trakcie jej trwania35. Zawsze należy stosować się do zaleceń lekarza dotyczących terminu badania.

Przed badaniem warto poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach. Niektóre leki mogą wpływać na poziom estradiolu lub wyniki testu (np. hormonalne leki antykoncepcyjne, terapia estrogenowa, sterydy anaboliczne, leki na tarczycę). Czasem lekarz poprosi o odstawienie danej terapii na pewien czas przed oznaczeniem estradiolu - należy to jednak zawsze skonsultować, samodzielnie nie odstawiamy zaleconych leków.

Samo pobranie krwi trwa kilka minut i wiąże się co najwyżej z krótkotrwałym dyskomfortem (wkłucie igły). Po pobraniu materiał jest analizowany w laboratorium - oznaczenie stężenia estradiolu wykonuje się najczęściej metodą automatycznego testu immunochemicznego, a w specjalistycznych laboratoriach także bardzo czułą metodą spektrometrii mas (szczególnie przy bardzo niskich poziomach, np. u dzieci, mężczyzn czy kobiet po menopauzie)3. Wynik zwykle dostępny jest w ciągu 1-2 dni.

Normy i interpretacja wyników

Normy estradiolu zależą od płci, wieku oraz - u kobiet miesiączkujących - fazy cyklu miesiączkowego. Zakresy referencyjne mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium (stosowanej metody), ale orientacyjnie przedstawiają się następująco5:

  • Kobiety, faza folikularna (początek cyklu): ok. 20-350 pg/ml (pikogramów na mililitr) - niskie wartości na początku cyklu stopniowo rosną wraz z dojrzewaniem pęcherzyka.
  • Kobiety, szczyt okołowulacyjny: ok. 150-750 pg/ml - przed owulacją estradiol osiąga najwyższe stężenia w cyklu, co uruchamia wyrzut LH i owulację.
  • Kobiety, faza lutealna (po owulacji): ok. 30-450 pg/ml - po owulacji poziom estradiolu spada, ale utrzymuje się umiarkowanie podwyższony dzięki aktywności ciałka żółtego (produkującego estradiol i progesteron).
  • Kobiety po menopauzie: ≤20 pg/ml - po przekwitaniu jajniki niemal zaprzestają produkcji estradiolu, stąd bardzo niskie, często wręcz niewykrywalne poziomy E2 we krwi5. (Należy pamiętać, że u kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą poziom estradiolu będzie wyższy, w zależności od dawki leku).
  • Mężczyźni dorośli: ok. 10-50 pg/ml - u zdrowych mężczyzn estradiol utrzymuje się w niewielkim stężeniu. Górna granica normy bywa różna (często podaje się ok. 40-50 pg/ml). Wyższe wartości mogą wskazywać na nadmiar estrogenów.
  • Dzieci przed pokwitaniem: <10-15 pg/ml - u dziewczynek przed okresem dojrzewania estradiol jest bardzo niski, podobnie u małych chłopców.

Wynik badania zawsze powinien ocenić lekarz, biorąc pod uwagę kontekst kliniczny pacjenta. Prawidłowy poziom estradiolu to taki, który mieści się w oczekiwanym zakresie dla danej osoby i fazy życia/cyklu. Dla przykładu: wynik 50 pg/ml u kobiety może być zupełnie prawidłowy w środku cyklu (niski estradiol byłby wówczas niepokojący), ale u kobiety po menopauzie taki wynik byłby nietypowo wysoki. Z kolei estradiol 50 pg/ml u mężczyzny to wartość z pogranicza normy - jeśli mężczyzna ma objawy feminizacji, może to już budzić podejrzenia nadmiaru estrogenów.

Wysoki estradiol u kobiet (ponad normę dla fazy cyklu) może wystąpić w: stymulacji owulacji i ciąży mnogiej (bardzo wysokie wartości), przy estrogenozależnych guzach jajnika, w niektórych przypadkach PCOS (umiarkowanie podwyższony lub utrzymujący się względnie wysoki estradiol przy braku owulacji) oraz przy przyjmowaniu zewnętrznych estrogenów. Objawami klinicznymi nadmiaru estradiolu mogą być: przedłużone lub obfite miesiączki, obrzmienie i tkliwość piersi, zatrzymywanie wody w organizmie, wahania nastroju, bóle głowy, a długoterminowo zwiększone ryzyko przerostu endometrium i nowotworów estrogenozależnych. Bardzo wysokie wartości estradiolu (np. kilka tysięcy pg/ml) u kobiety niebędącej w ciąży zazwyczaj sugerują obecność guza hormonalnego lub są skutkiem leczenia (np. stymulacji jajników). Wymagają pilnej konsultacji lekarskiej.

Niski estradiol u kobiet może wskazywać na niewydolność jajników. Jeśli u młodej kobiety z brakiem miesiączki estradiol jest wyraźnie obniżony (np. <20 pg/ml) i jednocześnie stężenia FSH są bardzo wysokie, potwierdza to hipogonadyzm pierwotny - jajniki nie produkują hormonów pomimo stymulacji przysadki5. Taka sytuacja ma miejsce w przedwczesnej niewydolności jajników, po usunięciu jajników czy po chemioterapii uszkadzającej gonady. U kobiety w wieku menopauzalnym niski estradiol jest stanem oczekiwanym fizjologicznie, choć jego konsekwencją mogą być wspomniane dolegliwości okołomenopauzalne (osteoporoza, uderzenia gorąca itd.). Niskie poziomy estradiolu mogą również wynikać z zaburzeń funkcjonalnych - np. w jadłowstręcie psychicznym (anoreksji) czy przy intensywnym treningu i bardzo niskiej masie ciała dochodzi do zahamowania wydzielania gonadotropin przysadkowych (FSH, LH), co wtórnie powoduje spadek produkcji estradiolu przez jajniki (tzw. hipogonadyzm hipogonadotropowy). Objawia się to zanikiem miesiączek i wszystkimi skutkami niedoboru estrogenów.

Podwyższony estradiol u mężczyzn bywa przyczyną feminizacji. Już umiarkowany wzrost poziomu E2 u mężczyzny (powyżej 50-60 pg/ml) może prowadzić do ginekomastii, spadku libido, problemów z potencją oraz niepłodności (estradiol w nadmiarze zaburza spermatogenezę)5. Przyczyną mogą być np. marskość wątroby (upośledzony katabolizm estrogenów), otyłość (większa aromatyzacja androgenów do estrogenów), przyjmowanie sterydów anabolicznych (konwersja do estrogenów), a rzadziej guzy jąder lub nadnerczy wydzielające estrogeny. Bardzo wysokie stężenia estradiolu u mężczyzny zawsze wymagają szczegółowej diagnostyki w kierunku nowotworów hormonalnie czynnych. Z kolei zbyt niski estradiol u mężczyzny (np. poniżej 10 pg/ml) może współwystępować z niedoborem testosteronu. Objawia się to osłabieniem kości, zaburzeniami libido, gorszym samopoczuciem. U mężczyzn z hipogonadyzmem w trakcie terapii testosteronem czasem monitoruje się estradiol, by sprawdzić, czy dawka nie powoduje nadmiernej aromatyzacji (a tym samym niepożądanych objawów estrogenizacji).

Podsumowując: estradiol jest hormonem o ogromnym znaczeniu dla zdrowia kobiet (i w mniejszym stopniu mężczyzn). Jego poziom odzwierciedla funkcjonowanie osi hormonalnej podwzgórze-przysadka-gonady. Badanie estradiolu stanowi ważny element diagnostyki zaburzeń miesiączkowania, płodności, dojrzewania oraz niektórych chorób endokrynnych. Wynik zawsze powinien być interpretowany przez lekarza w kontekście objawów, wyników innych badań i indywidualnej sytuacji pacjenta. Dzięki temu oznaczenie estradiolu pomaga w wczesnym wykrywaniu zaburzeń hormonalnych i wdrożeniu odpowiedniego leczenia lub postępowania (np. suplementacji hormonalnej, terapii farmakologicznej czy dalszej diagnostyki specjalistycznej).

Footnotes

  1. Farkas, S., Szabó, A., Hegyi, A. E., Török, B., Fazekas, C. L., Ernszt, D., Kovács, T., & Zelena, D. (2022). Estradiol and estrogen-like alternative therapies in use: The importance of the selective and non-classical actions. Biomedicines, 10(4), 861. https://doi.org/10.3390/biomedicines10040861 ↩ ↩2
  2. Prokai-Tatrai, K., & Prokai, L. (2024). The impact of 17β-estradiol on the estrogen-deficient female brain: From mechanisms to therapy with hot flushes as target symptoms. Frontiers in Endocrinology, 14, 1310432. https://doi.org/10.3389/fendo.2023.1310432 ↩ ↩2
  3. Plapp, C. (2010, updated 2024). Estradiol - Test Interpretation. ClinLab Navigator. (Estradiol is the most biologically active estrogen; peak levels before ovulation ~250-300 pg/mL; estradiol <20 pg/mL leads to bone loss and lipid changes). ↩ ↩2 ↩3 ↩4 ↩5 ↩6 ↩7
  4. Mauvais-Jarvis, F., & Lindsey, S. H. (2024). Metabolic benefits afforded by estradiol and testosterone in both sexes: clinical considerations. Journal of Clinical Investigation, 134(17), e180073. https://doi.org/10.1172/JCI180073 ↩ ↩2 ↩3 ↩4 ↩5 ↩6 ↩7 ↩8 ↩9
  5. Sofronescu, A. G. (2020). Estradiol: Reference Range, Interpretation, Collection and Panels. Medscape Reference. (Estradiol reference ranges: follicular 20-350 pg/mL, mid-cycle 150-750 pg/mL, luteal 30-450 pg/mL, postmenopause ≤20 pg/mL; used in evaluation of infertility, puberty disorders, feminization, etc.) ↩ ↩2 ↩3 ↩4 ↩5 ↩6 ↩7 ↩8 ↩9 ↩10 ↩11 ↩12 ↩13 ↩14 ↩15
  6. Cheng, C.-H., Chen, L.-R., & Chen, K.-H. (2022). Osteoporosis due to hormone imbalance: An overview of the effects of estrogen deficiency and glucocorticoid overuse on bone turnover. International Journal of Molecular Sciences, 23(3), 1376. https://doi.org/10.3390/ijms23031376 ↩ ↩2

Najczęściej zadawane pytania

Czym jest estradiol i jakie pełni funkcje w organizmie?
Estradiol to najważniejszy estrogen. U kobiet reguluje cykl miesiączkowy, owulację, kości, serce i nastrój. U mężczyzn wspiera zdrowie kości, libido i równowagę hormonalną.
Kiedy należy wykonać badanie estradiolu?
Badanie wykonuje się m.in. przy zaburzeniach miesiączkowania, problemach z płodnością, objawach menopauzy, ginekomastii u mężczyzn, podejrzeniu guzów hormonalnych czy w ocenie dojrzewania.
Jakie są normy estradiolu dla kobiet i mężczyzn?
U kobiet normy zależą od fazy cyklu: 20-350 pg/ml w fazie folikularnej, 150-750 pg/ml przed owulacją, 30-450 pg/ml w fazie lutealnej, ≤20 pg/ml po menopauzie. U mężczyzn: 10-50 pg/ml.
Czy na badanie estradiolu trzeba być na czczo?
Nie, badanie nie wymaga bycia na czczo. Ważniejsze jest pobranie w odpowiednim dniu cyklu (u kobiet) lub zgodnie z zaleceniem lekarza.
Jak przygotować się do badania estradiolu?
Nie trzeba specjalnego przygotowania. Należy jednak poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, bo niektóre mogą wpływać na wynik (np. antykoncepcja, terapia hormonalna).
Co oznacza podwyższony estradiol u kobiet?
Może świadczyć o PCOS, guzach hormonalnych, stymulacji owulacji lub ciąży mnogiej. Objawami są obfite miesiączki, bóle piersi, wahania nastroju.
Co oznacza niski estradiol u kobiet?
Często wskazuje na niewydolność jajników, przedwczesną menopauzę lub zaburzenia odżywiania. Objawia się brakiem miesiączki, osteoporozą, uderzeniami gorąca.
Jakie są objawy wysokiego estradiolu u mężczyzn?
Nadmiar estradiolu może powodować ginekomastię, spadek libido, problemy z erekcją, niepłodność i feminizację sylwetki.
Co oznacza niski estradiol u mężczyzn?
Może wiązać się z niedoborem testosteronu. Objawy to osłabienie kości, gorsze samopoczucie, spadek energii i libido.
Czy badanie estradiolu pomaga w diagnostyce niepłodności?
Tak, estradiol ocenia rezerwę jajnikową i dojrzewanie pęcherzyków w IVF. Podwyższony poziom w 3. dniu cyklu może sugerować niską rezerwę jajnikową.
Jak interpretować wynik estradiolu w menopauzie?
Po menopauzie estradiol powinien być bardzo niski (≤20 pg/ml). Wyższe wartości mogą wskazywać na przyjmowanie hormonów lub rzadkie schorzenia.
Czy estradiol wpływa na ryzyko osteoporozy?
Tak, niski estradiol przyspiesza utratę masy kostnej i zwiększa ryzyko złamań. To główna przyczyna osteoporozy u kobiet po menopauzie.
Jakie choroby mogą powodować nieprawidłowy poziom estradiolu?
Nieprawidłowe poziomy mogą wynikać z PCOS, guzów jajników, guzów nadnerczy, marskości wątroby, otyłości, anoreksji, niedoczynności lub nadczynności gonad.
Czy badanie estradiolu można wykonać w ciąży?
Tak, w ciąży poziom estradiolu rośnie i wspiera rozwój łożyska. Badanie może być częścią monitorowania stanu zdrowia matki i płodu.
Odwiedź nas  →