Refluks żołądkowo-przełykowy, określany też skrótem GERD (od ang. gastroesophageal reflux disease), to schorzenie polegające na cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Dzieje się tak, gdy dolny zwieracz przełyku (mięsień między przełykiem a żołądkiem) jest osłabiony lub nie domyka się prawidłowo. Kwaśna treść pokarmowa przedostaje się wtedy z powrotem w górę, podrażniając delikatną błonę śluzową przełyku i powodując charakterystyczne objawy. Refluks bywa określany potocznie jako "zgaga", choć zgaga (uczucie pieczenia za mostkiem) jest właściwie głównym objawem choroby refluksowej. GERD jest chorobą bardzo powszechną - szacuje się, że występuje u około 14% ludzi na całym świecie1. Często ma charakter przewlekły i może znacząco obniżać jakość życia pacjentów, jeśli nie jest odpowiednio leczony1.
Objawy refluksu
Najbardziej typowym objawem refluksu jest zgaga, czyli uczucie palenia, pieczenia za mostkiem, które często nasila się po posiłkach lub w pozycji leżącej. Drugim częstym objawem jest regurgitacja, czyli odczucie cofania się kwaśnej treści żołądkowej lub nawet pokarmu do przełyku, a czasem aż do ust (pacjenci opisują to jako gorzki czy kwaśny posmak w ustach). Objawom tym mogą towarzyszyć odbijanie oraz ból lub uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu.
Refluks żołądkowo-przełykowy może dawać również mniej oczywiste dolegliwości. U niektórych pacjentów występuje przewlekły kaszel, chrypka lub częste chrząkanie - jest to wynikiem podrażnienia krtani i gardła przez kwaśną treść (tzw. refluks krtaniowo-gardłowy). Uczucie "guli w gardle" (wrażenie zalegania czegoś w gardle) czy przewlekłe zapalenie gardła także mogą mieć związek z refluksem. Czasem choroba refluksowa zaostrza objawy astmy lub powoduje napady świszczącego oddechu i duszności wskutek drażnienia dróg oddechowych przez mikroaspiracje kwasu. Warto jednak podkreślić, że typowe objawy, takie jak zgaga i cofanie treści, należą do najbardziej charakterystycznych dla refluksu - nie każdy kaszel czy chrypka oznacza od razu GERD. Jeśli jednak powyższe nietypowe dolegliwości występują razem z objawami klasycznymi, refluks może być ich przyczyną.
Alarmujące objawy: Istnieją pewne symptomy, które nie są typowe dla prostego refluksu i wymagają pilnej konsultacji lekarskiej. Należą do nich m.in.: trudności w połykaniu (wrażenie, że pokarm "staje" w przełyku), bolesne połykanie, niezamierzona utrata masy ciała, krwawienie z przewodu pokarmowego (objawiające się np. fusowatymi wymiotami lub smolistymi stolcami) czy uporczywe wymioty. Takie objawy mogą sugerować powikłania refluksu (jak owrzodzenia, zwężenie przełyku) lub inne choroby i wymagają dalszych badań (np. endoskopii) - nie należy ich bagatelizować2.
Uwaga: Ból zamostkowy odczuwany przy zgadze bywa mylony z bólem wieńcowym pochodzenia sercowego. Jeśli odczuwasz silny ból w klatce piersiowej, zwłaszcza promieniujący do ramienia, szyi lub żuchwy, towarzyszy mu duszność, zimne poty lub kołatanie serca - nie zakładaj pochopnie, że to tylko refluks. W takich sytuacjach najlepiej pilnie skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć zawał serca lub inne poważne przyczyny kardiologiczne.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Bezpośrednią przyczyną refluksu jest osłabienie mechanizmów zapobiegających cofaniu się treści żołądkowej. Dolny zwieracz przełyku powinien zaciskać się po przełknięciu pokarmu, aby utrzymać treść w żołądku - jeśli rozluźnia się w nieodpowiednim momencie lub jest zbyt słaby, kwaśny sok żołądkowy łatwo przemieszcza się do przełyku. Do zaburzenia tego mechanizmu mogą przyczyniać się:
- Przepuklina rozworu przełykowego - to stan, w którym górna część żołądka przemieszcza się nieco do klatki piersiowej przez osłabiony rozwór przepony. Przepuklina sprzyja refluksowi, ponieważ zaburza prawidłowe funkcjonowanie zwieracza przełyku.
- Otyłość i nadwaga - duża masa ciała, szczególnie nagromadzenie tkanki tłuszczowej w obrębie brzucha, zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej. To z kolei ułatwia przedostawanie się treści żołądkowej do przełyku. Osoby z otyłością chorują na refluks zdecydowanie częściej niż osoby z prawidłową masą ciała1.
- Czynniki hormonalne i ciąża - w ciąży wysoki poziom progesteronu rozluźnia mięśnie gładkie, w tym zwieracz przełyku. Dodatkowo powiększająca się macica naciska na żołądek. Nic dziwnego, że nawet dwie na trzy ciężarne skarżą się na zgagę, zwłaszcza w trzecim trymestrze. Na szczęście w większości przypadków refluks ciążowy ustępuje po porodzie.
- Dieta i styl życia - pewne nawyki żywieniowe mogą nasilać objawy refluksu. Obfite posiłki, szczególnie tłuste lub pikantne, opóźniają opróżnianie żołądka i zwiększają ryzyko cofania treści. Spożywanie posiłków tuż przed snem lub drzemka po obiedzie sprzyjają zgadze (pozycja leżąca ułatwia refluks). Alkohole, zwłaszcza wino, oraz palenie tytoniu osłabiają napięcie zwieracza przełyku. U wielu osób typowe "wyzwalacze" zgagi to także kawa (kofeina) oraz napoje gazowane. Badania epidemiologiczne potwierdzają związek między takimi czynnikami a częstością występowania refluksu1. Przykładowo osoby o diecie bogatej w tłuszcze i słodzone napoje gazowane częściej cierpią na GERD; aktualni palacze również mają wyższą częstość objawów niż osoby niepalące1.
- Inne choroby i leki - przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca (powodująca opóźnienie opróżniania żołądka, tzw. gastroparezę), twardzina układowa (uszkadzająca mięśnie przełyku) czy zespół Zollingera-Ellisona (nadmierne wydzielanie kwasu) mogą sprzyjać refluksowi. Niektóre leki osłabiają zwieracz lub drażnią przełyk - np. nitraty, leki uspokajające z grupy benzodiazepin, antcholinergiczne, a także typowe środki przeciwbólowe z grupy NLPZ (ibuprofen, aspiryna) mogą zaostrzać objawy refluksowe u wrażliwych osób.
Warto pamiętać, że ryzyko wystąpienia refluksu wzrasta z wiekiem - choć choroba może dotyczyć ludzi młodych, to częściej diagnozowana jest u osób w średnim i starszym wieku. Częściej objawy refluksu zgłaszają też kobiety niż mężczyźni1.
Diagnostyka
Rozpoznanie choroby refluksowej w typowych przypadkach opiera się głównie na objawach i wywiadzie lekarskim. Jeżeli pacjent zgłasza charakterystyczne dolegliwości (zgagę, cofanie treści), które pojawiają się zwłaszcza po posiłkach lub w pozycji leżącej i ustępują po zażyciu leków zobojętniających, lekarz zwykle już na tej podstawie może wstępnie rozpoznać refluks. Test terapeutyczny - czyli zalecenie pacjentowi kilkutygodniowej próby leczenia lekiem hamującym wydzielanie kwasu (np. inhibitorem pompy protonowej) - bywa stosowany jako potwierdzenie diagnozy. Znacząca poprawa lub ustąpienie objawów po takiej próbie leczenia przemawia za tym, że przyczyną dolegliwości jest refluks żołądkowo-przełykowy.
W niektórych sytuacjach potrzebne są jednak dodatkowe badania. Jak wspomniano wyżej, obecność alarmujących objawów (np. problemy z połykaniem, krwawienie z przewodu pokarmowego, duży spadek wagi) jest wskazaniem do pogłębionej diagnostyki. Podobnie gdy typowe leczenie nie przynosi poprawy lub gdy objawy są nietypowe i budzą wątpliwości, lekarz może zlecić badania w kierunku powikłań refluksu bądź wykluczenia innych chorób. Podstawowym badaniem jest endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopia). Podczas gastroskopii lekarz ogląda przełyk od wewnątrz za pomocą giętkiego endoskopu wprowadzanego przez usta. Badanie to pozwala wykryć powikłania choroby refluksowej, takie jak zapalenie przełyku (widać nadżerki czy owrzodzenia błony śluzowej) czy przełyk Barretta (charakterystyczne zmiany metaplastyczne błony śluzowej - patrz niżej). Umożliwia także ocenę obecności przepukliny rozworu przełykowego. Jeśli trzeba, podczas endoskopii pobiera się wycinki do badania histopatologicznego (np. aby sprawdzić, czy w przełyku Barretta nie doszło do dysplazji, czyli zmian przednowotworowych). Gastroskopia jest zalecana pilnie u pacjentów z tzw. objawami alarmowymi opisanymi wcześniej2. W przypadku typowego refluksu u młodszych pacjentów, bez niepokojących objawów, często nie ma potrzeby wykonywania gastroskopii od razu - lekarz może wdrożyć leczenie i obserwować, czy przynosi ono poprawę.
Inne możliwe badania diagnostyczne w kierunku GERD obejmują m.in.:
- pH-metria 24-godzinna - badanie polegające na umieszczeniu cienkiej sondy w przełyku, która przez całą dobę mierzy kwasowość (pH). Pozwala obiektywnie zarejestrować epizody refluksu kwasu do przełyku i powiązać je z odczuwanymi przez pacjenta objawami.
- Manometria przełyku - pomiar ciśnienia w świetle przełyku specjalną sondą. Manometria ocenia ruchy (perystaltykę) przełyku i napięcie dolnego zwieracza. Pomaga wykryć zaburzenia motoryki przełyku, które mogą naśladować lub towarzyszyć refluksowi (np. achalazja przełyku) oraz ocenić funkcję zwieracza.
- RTG kontrastowe (tzw. przełyk barytowy) - pacjent wypija kontrast (papkę barytową), a następnie wykonywane są zdjęcia rentgenowskie, na których widać pasaż kontrastu przez przełyk i żołądek. Badanie to może uwidocznić refluks kontrastu do przełyku czy zwężenia, ale obecnie ma ograniczoną czułość i raczej nie stanowi podstawy rozpoznania GERD. Może być pomocnicze np. przy ocenie anatomicznej przepukliny rozworu przełykowego.
W praktyce klinicznej najważniejsze jest różnicowanie refluksu z innymi schorzeniami dającymi podobne objawy. Należy wykluczyć m.in. chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy, zapalenie błony śluzowej żołądka (np. na tle Helicobacter pylori), a w razie nietypowych objawów także kamicę żółciową czy choroby trzustki. U pacjentów z bólami w klatce piersiowej zawsze trzeba rozważyć przyczyny kardiologiczne (chorobę wieńcową). Dokładny wywiad, badanie przedmiotowe i odpowiednio dobrane badania dodatkowe pozwalają lekarzowi ustalić, czy mamy do czynienia z refluksem, czy też dolegliwości wynikają z innej przyczyny.
Jak leczyć refluks?
Styl życia i domowe metody: Podstawą postępowania przy refluksie - zwłaszcza łagodnym - są zmiany stylu życia. Choć badania naukowe dotyczące skuteczności poszczególnych metod dają niejednoznaczne wyniki, lekarze zgodnie zalecają pacjentom wprowadzenie zdrowych nawyków, które mogą ograniczyć nasilenie objawów2. Do najważniejszych zaleceń należą:
- Zmniejszenie masy ciała - u osób z nadwagą lub otyłością schudnięcie często przynosi znaczną poprawę. Dowiedziono, że redukcja masy ciała nawet o kilka kilogramów potrafi złagodzić objawy i zmniejszyć częstość epizodów zgagi1.
- Unikanie obfitych i późnych posiłków - lepiej jeść mniejsze porcje, ale częściej. Ostatni większy posiłek powinno się zjadać najpóźniej 2-3 godziny przed snem. Leżenie z pełnym żołądkiem sprzyja cofaniu się treści, dlatego kolacja powinna być lekka, a po jedzeniu warto pozostać w pozycji siedzącej przez pewien czas.
- Modyfikacja diety - dobrze jest obserwować, które pokarmy wywołują lub zaostrzają zgagę, i ograniczyć ich spożycie. Ogólne zalecenia to unikanie bardzo tłustych, smażonych potraw, pikantnych przypraw, a także czekolady, kawy, mocnej herbaty oraz napojów gazowanych. Te produkty mogą u niektórych osób prowokować objawy. Należy też ograniczyć alkohol, który rozluźnia zwieracz przełyku i podrażnia śluzówkę.
- Zaprzestanie palenia papierosów - palenie tytoniu nasila refluks. Badania wykazały, że osoby, które rzuciły palenie, odczuły wyraźną poprawę i zmniejszenie częstotliwości objawów w porównaniu z tymi, które nadal paliły2.
- Pozycja podczas snu - jeśli zgaga dokucza głównie w nocy lub nad ranem, pomocne bywa uniesienie wezgłowia łóżka o około 10-15 cm (np. przez podłożenie klinowatej poduszki lub podwyższenie nóg ramy łóżka od strony głowy). Spanie z nieco uniesioną górną połową ciała utrudnia cofanie się kwasu do przełyku. Ciekawostką jest to, że spanie na lewym boku również może złagodzić nocne objawy - wynika to z ułożenia żołądka i zmniejszenia ekspozycji przełyku na treść żołądkową w tej pozycji2.
Choć każdemu pacjentowi może pomóc co innego, warto wdrożyć powyższe zmiany - są one bezpieczne, korzystne dla ogólnego zdrowia, a wielu chorych odczuwa dzięki nim poprawę.
Leczenie farmakologiczne: W przypadku częstych lub dokuczliwych objawów same zmiany diety i stylu życia mogą nie wystarczyć - wtedy sięga się po leki. Celem leczenia farmakologicznego jest zmniejszenie kwaśności soku żołądkowego i ograniczenie uszkodzeń błony śluzowej przełyku. Do najważniejszych grup leków należą:
- Leki zobojętniające (antacida) - dostępne bez recepty preparaty neutralizujące kwas solny w żołądku. Działają szybko, przynosząc ulgę doraźnie, ale krótko. Zaliczamy tu różnego rodzaju zawiesiny i tabletki zawierające związki glinu, magnezu, wapnia (np. wodorotlenki, węglany). Stosuje się je przy epizodycznej zgadze - nie leczą przyczyny, ale pomagają na objawy.
- Antagoniści receptora H₂ (tzw. H₂-blokery) - leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego poprzez blokowanie receptorów histaminowych w żołądku. Przykładem jest ranitydyna czy famotydyna. Działają wolniej niż antacida, ale dłużej - mogą łagodzić objawy przez kilka godzin. W leczeniu refluksu o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu bywały stosowane na noc lub doraźnie. Obecnie jednak ich dostępność bywa ograniczona (ranitydynę wycofano w wielu krajach), a długotrwałe leczenie opiera się głównie na IPP.
- Inhibitory pompy protonowej (IPP) - to obecnie najważniejsza grupa leków w terapii GERD. IPP (np. omeprazol, pantoprazol, esomeprazol, lanzoprazol i inne) hamują wydzielanie kwasu solnego w żołądku najskuteczniej ze wszystkich leków2. Liczne badania potwierdziły, że leki te przynoszą szybką i trwałą ulgę w objawach oraz sprzyjają gojeniu uszkodzonej śluzówki przełyku (np. nadżerek w refluksowym zapaleniu przełyku)2. Standardowo IPP przyjmuje się raz dziennie (przed śniadaniem) w odpowiedniej dawce przez kilka do kilkunastu tygodni - w tym czasie u większości pacjentów następuje wyraźna poprawa. U części chorych objawy mogą powracać po odstawieniu leku; wtedy lekarz może zalecić dłuższe leczenie podtrzymujące, czasem w mniejszej dawce lub "na żądanie" (pacjent bierze lek przy pojawieniu się objawów). W razie potrzeby IPP są stosowane przewlekle przez lata. Warto jednak używać ich pod kontrolą lekarza, w najmniejszej skutecznej dawce.
Najnowsze wytyczne nadal wskazują IPP jako leczenie pierwszego wyboru w chorobie refluksowej, zwłaszcza przy zmianach zapalnych przełyku2. W ostatnich latach sporo uwagi poświęca się bezpieczeństwu długotrwałego przyjmowania inhibitorów pompy protonowej. Pojawiły się publikacje sugerujące, że przewlekłe stosowanie IPP może wiązać się z pewnymi działaniami niepożądanymi (m.in. zaburzenia wchłaniania witamin i minerałów, zwiększone ryzyko niektórych infekcji czy schorzeń jak osteoporoza, choroba nerek, a nawet demencja). Należy jednak podkreślić, że dla większości pacjentów korzyści z terapii IPP przeważają nad ewentualnym ryzykiem - leki te uznaje się za bezpieczne, jeśli stosowane są zgodnie ze wskazaniami2. Decyzję o długotrwałym leczeniu zawsze podejmuje lekarz, indywidualnie oceniając stan pacjenta. Ważne jest przyjmowanie najmniejszej dawki skutecznie kontrolującej objawy oraz okresowe próby odstawienia lub redukcji dawki, o ile to możliwe.
Jeśli standardowe dawki IPP nie przynoszą ulgi, lekarz może zwiększyć dawkę (np. podając lek 2 razy dziennie) lub dodać leczenie wspomagające. Czasami do schematu włącza się na noc dodatkowo H₂-bloker (zjawisko "breakthrough" nocnego wydzielania kwasu), albo preparaty zawierające alginy (np. kwas alginowy tworzący warstwę ochronną na treści żołądkowej). W wyjątkowych sytuacjach stosuje się leki prokinetyczne (przyspieszające opróżnianie żołądka) - obecnie jednak rzadko, ze względu na ich działania uboczne.
Leczenie zabiegowe: U części pacjentów refluks bywa trudny do opanowania farmakologicznie lub wymaga bardzo długiego leczenia. Inni nie chcą lub nie mogą przyjmować stale leków. W takich przypadkach rozważa się metody zabiegowe, mające na celu wzmocnienie bariery antyrefluksowej. Operacyjne leczenie refluksu polega najczęściej na wykonaniu tzw. fundoplikacji. Jest to zabieg (zwykle metodą laparoskopową), podczas którego górny odcinek żołądka zostaje owinięty dookoła dolnej części przełyku i przyszyty - tworzy to coś w rodzaju "kołnierza", który zwiększa ciśnienie w obszarze dolnego zwieracza i zapobiega cofaniu się treści żołądkowej. Klasyczna fundoplikacja metodą Nissena skutecznie zmniejsza objawy u większości pacjentów, choć może powodować pewne działania niepożądane (np. trudności w odbijaniu, wzdęcia). Alternatywnie stosuje się czasem częściową fundoplikację (np. metodą Toupet), w zależności od preferencji chirurga i charakterystyki pacjenta. Operacje przeciwrefluksowe są generalnie zarezerwowane dla pacjentów: (a) z ciężkim refluksem, opornym na leki, (b) młodych, wymagających wieloletniej terapii - u których chce się uniknąć długotrwałego zażywania leków, (c) z dużą przepukliną rozworu przełykowego wymagającą korekty chirurgicznej.
Nowoczesnym podejściem są także metody endoskopowe w leczeniu refluksu. Rozwijane są techniki umożliwiające wzmocnienie dolnego zwieracza przełyku od wewnątrz, podczas gastroskopii, bez klasycznej operacji. Przykładem jest ablacja prądem o częstotliwości radiowej (tzw. metoda Stretta) mająca na celu pobudzenie włóknienia i obkurczenie mięśniówki, czy endoskopowe wszczepianie specjalnych implantów lub klipsów poprawiających funkcję zwieracza. Na chwilę obecną brakuje jednak jednoznacznych dowodów wysokiej jakości na skuteczność długoterminową wielu z tych technik - są one przedmiotem badań i stosowane tylko w wyspecjalizowanych ośrodkach2. W przypadkach pacjentów otyłych z ciężkim refluksem rozważa się również operacje bariatryczne (zmniejszające masę ciała), np. gastric bypass, które potrafią zarówno zredukować masę ciała, jak i złagodzić objawy GERD.
Każdy pacjent z refluksem powinien pozostawać pod opieką lekarza, który dobierze odpowiednie leczenie i ustali harmonogram kontroli. Przy przewlekłej chorobie ważne jest monitorowanie objawów i, jeśli to konieczne, wykonanie badań kontrolnych (np. endoskopii co kilka lat w przypadku stwierdzonego przełyku Barretta, aby wcześnie wykryć ewentualne niepożądane zmiany).
Powikłania nieleczonego refluksu
Długotrwale nieleczony lub ciężki refluks może prowadzić do poważnych powikłań. Stałe drażnienie przełyku kwaśną treścią skutkuje przewlekłym zapaleniem przełyku i uszkodzeniem nabłonka. Mogą tworzyć się nadżerki i owrzodzenia w błonie śluzowej przełyku (tzw. refluksowe zapalenie przełyku o dużym stopniu nasilenia). Gojenie takich zmian odbywa się poprzez bliznowacenie - z czasem może dojść do powstania zwłóknień i zwężeń przełyku. Zwężenie (tzw. striktura) sprawia, że przełyk traci elastyczność, a jego światło się zmniejsza, co objawia się narastającymi trudnościami w połykaniu pokarmów stałych, a nawet płynów. Peptyczne zwężenia przełyku często wymagają leczenia endoskopowego (poszerzania/dylatacji przełyku za pomocą specjalnych balonów lub rozszerzadeł) oraz intensywnej terapii IPP, by zapobiec dalszym uszkodzeniom3.
Najpoważniejszym powikłaniem choroby refluksowej jest tzw. przełyk Barretta. Jest to zmiana, w której prawidłowy nabłonek wyściełający dolny odcinek przełyku (nabłonek wielowarstwowy płaski) zostaje zastąpiony przez nabłonek walcowaty przypominający ten w jelitach. Dzieje się tak wskutek wieloletniego narażenia przełyku na drażniące działanie kwasu - organizm "broni się", zastępując wrażliwy nabłonek bardziej odpornym, typowym dla żołądka czy jelit. Niestety, ta tzw. metaplazja Barretta stanowi stan przedrakowy. U części chorych z przełykiem Barretta po latach dochodzi do rozwoju dysplazji (nieprawidłowych komórek) w tym nabłonku, a następnie raka przełyku (konkretnie gruczolakoraka). Szacuje się, że przełyk Barretta występuje u około 5-15% pacjentów z przewlekłym refluksem. Samo posiadanie przełyku Barretta zwiększa ryzyko raka przełyku wielokrotnie w porównaniu z ogólną populacją4. Na szczęście bezwzględne ryzyko zezłośliwienia przełyku Barretta jest stosunkowo niskie - u większości pacjentów rak się nie rozwinie. Badania populacyjne wskazują, że roczne ryzyko transformacji nowotworowej wynosi poniżej 0,5% (w przybliżeniu ok. 0,1-0,3% rocznie)4. Niemniej jednak, z uwagi na poważne konsekwencje, pacjenci z przełykiem Barretta wymagają regularnej kontroli endoskopowej (z pobieraniem wycinków), aby wychwycić ewentualne zmiany dysplastyczne na wczesnym etapie. Przy stwierdzeniu dysplazji (zwłaszcza wysokiego stopnia) obecnie standardem jest leczenie endoskopowe - najczęściej ablacja przy pomocy fal radiowych (RFA), która pozwala zniszczyć zmieniony nabłonek Barretta i znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju raka.
Warto podkreślić, że właściwe leczenie refluksu znacznie redukuje ryzyko powikłań. Stosowanie inhibitorów pompy protonowej sprzyja gojeniu się zapalenia przełyku, zapobiega powstawaniu nowych nadżerek i owrzodzeń, a tym samym zmniejsza prawdopodobieństwo zwężeń. Choć nie udowodniono jednoznacznie, że leczenie farmakologiczne cofa zmiany przełyku Barretta lub zapobiega rozwojowi raka, to skuteczna kontrola kwaśnego refluksu jest ważnym elementem opieki nad pacjentem z Barretta (razem z programem surveillance endoskopowego)3. W każdym przypadku kluczowa jest współpraca pacjenta z lekarzem - przestrzeganie zaleceń dotyczących stylu życia i regularne przyjmowanie przepisanych leków.
Podsumowanie
Refluks żołądkowo-przełykowy to częsta dolegliwość przewodu pokarmowego, która u części osób przybiera postać przewlekłej choroby wymagającej leczenia. Na szczęście współczesna medycyna dysponuje skutecznymi sposobami łagodzenia objawów i zapobiegania powikłaniom. Podstawą jest edukacja pacjenta - zrozumienie, jakie czynniki wpływają na nasilenie objawów, i wdrożenie odpowiednich zmian w stylu życia. Nawet proste metody, jak unikanie przejadania się czy redukcja wagi, potrafią przynieść dużą ulgę. W razie potrzeby dostępne są bezpieczne i efektywne leki hamujące wydzielanie kwasu żołądkowego. Większość pacjentów leczonych zachowawczo (zmiany stylu życia + leki) osiąga dobrą kontrolę objawów i może normalnie funkcjonować. Cięższe przypadki mogą wymagać interwencji chirurgicznej lub endoskopowej, ale są to sytuacje rzadsze. Najważniejsze, by nie ignorować przewlekłych objawów zgagi - nieleczony refluks z czasem może prowadzić do uszkodzenia przełyku. Jeśli cierpisz na nawracającą zgagę lub inne opisane objawy, warto skonsultować się z lekarzem. Odpowiednia diagnoza i terapia pozwolą Ci pozbyć się uciążliwych dolegliwości i cieszyć się pełnią życia bez pieczenia w przełyku.
Footnotes
- Nirwan, J. S., Hasan, S. S., Babar, Z. U., Conway, B. R., & Ghori, M. U. (2020). Global prevalence and risk factors of gastro-oesophageal reflux disease (GORD): Systematic review with meta-analysis. Scientific Reports, 10, 5814. https://doi.org/10.1038/s41598-020-62795-1 ↩ ↩2 ↩3 ↩4 ↩5 ↩6 ↩7
- Katz, P. O., Dunbar, K. B., Schnoll-Sussman, F. H., Greer, K. B., Yadlapati, R., & Spechler, S. J. (2022). ACG Clinical Guideline for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease. The American Journal of Gastroenterology, 117(1), 27-56. https://doi.org/10.14309/ajg.0000000000001538 ↩ ↩2 ↩3 ↩4 ↩5 ↩6 ↩7 ↩8 ↩9 ↩10
- Phillips, H. R., Kamboj, A. K., & Leggett, C. L. (2025). Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease: A Concise Review for Clinicians. Mayo Clinic Proceedings, 100(5), 882-889. https://doi.org/10.1016/j.mayocp.2025.01.022 ↩ ↩2
- Hvid-Jensen, F., Pedersen, L., Drewes, A. M., Sørensen, H. T., & Funch-Jensen, P. (2011). Incidence of adenocarcinoma among patients with Barrett's esophagus. New England Journal of Medicine, 365(15), 1375-1383. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1103042 ↩ ↩2